به گزارش پایگاه خبری سپهرفردا، خانم جمیله علم الهدی در نشست «نقش حوزه های علمیه خواهران در تعمیق باورهای عفاف و حجاب در جامعه» که در سالن شهید سلیمانی مرکز مدیریت حوزه های علمیه خواهران برگزار شد، اظهار داشت: امروزه بحث های زن و خانواده در همه کشورهای جهان به شکل بسیار متفاوتی نسبت به گذشته مطرح می شود و به نظر می رسد که جریان های این حوزه، چه جریان فمینیستی برابری خواه و چه جریان فمینیستی خانواده گرا بسیار تأثیرگذار شده اند و حتی تحولات اجتماعی، اقتصادی و سیاسی و حتی کرونا نیز تأثیر بسیاری در موضوعات و مسائل زن و خانواده گذاشته است.
وی با بیان این که خانواده اساسا مَحمل دین بوده است، افزود: هم در دین اسلام و هم در سایر ادیان، مَحمل اصلی‌ای که تعالیم دین را در جامعه دنبال کرده، نهاد خانواده بوده است و نهادهایی دیگر همچون سیاست، علم و اقتصاد با واسطه به دین مرتبط می شوند که در دوره مدرن اینها اساسا بر علیه دین اقداماتی کرده اند.
۹۰۰ سال در این کشور حاکمان غیرایرانی حکومت کردند ولی نتوانستد خللی در دین و فرهنگ ایران ایجاد کنند
عضو هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی ادامه داد: این برای ما ایرانیان افتخار بزرگی است که نهاد خانواده موفق شد به رغم جنگ های پی در پی و جریان های شرقی و غربی از دین دفاع کند و خودش نیز حفظ شود و جالب تر این که ۹۰۰ سال در این کشور حاکمان غیرایرانی حکومت کردند ولی نتوانستد خللی در دین و فرهنگ ایران ایجاد کنند و مهم ترین دلیل این است که خانواده به عنوان نهاد اصیل و طبیعی اجتماعی دین را مورد حمایت قرار داده است.
وی با بیان این که خانواده قبل از اسلام در متدین شدن ایرنیان نقش داشته است و بعد از اسلام نیز تأثیر متفاوتی را در این عرصه داشته است، خاطرنشان کرد: متاسفانه از قرن هجدهم به این طرف و به دنبال توسعه نظام سرمایه داری تمامیت‌خواه خانواده مورد تهاجم قرار گرفت و کارکرد دینی او هم کاهش پیدا کرد.
در ابتدای ورود مدرنیزاسیون به ایران، مسئله تغییر پوشش برای نابود کردن خانواده شروع شد
خانم علم الهدی با اشاره به این که در ابتدای ورود مدرنیزاسیون به ایران، مسئله تغییر پوشش برای نابود کردن خانواده شروع شد و نوسازی در ایران مشروط به تغییر پوشش مردان و زنان شد، گفت: تغییر پوشش و مبارزه با حجاب گرچه با روشنگری های روحانیت معزز و متدین آن دوره روبرو شد و حتی کسانی در این راه به شهادت رسیدند ولی متاسفانه با فشار سیاسی و نظامی که دولت رضاخان وارد کرد، نغییر پوشش و مبارزه با حجاب اجرا شد و مدرنیزاسیون وارد ایران شد.
وی بیان داشت: دو بال اساسی در حوزه زنان یکی کشف حجاب و دیگری تعلیم و تربیت زنان بود، آموزش زنان و مشارکت اجتماعی زنان همزمان با تغییر پوشش زنان اتفاق افتاد و گویا این به صورت تاریخی در ذهن ها حک شد که فعالیت اجتماعی و آموزش زنان مشروط به بی حجابی و بی عفتی است.
دانشیار دانشگاه شهید بهشتی با بیان این که در طول انقلاب و به خصوص بعد از انقلاب این اسطوره شکسته شد و کم کم تحت هدایت های امام و رهبری و اتفاقات خوبی که در جامعه ایران و به ویژه در نظام آموزش عالی رخ داد، دوگانه حجاب و علم از بین برداشته شد و بین علم و حجاب و بین کنشگری اجتماعی و حجاب مرزی دیگر دیده نمی شود، افزود: ولی متاسفانه بعد از جنگ تحمیلی و به خصوص با پیدایش الگوی توسعه و سازندگی در ایران توسط بنیادهای متکی به سرمایه داری، فرهنگ بی حجابی همراه با توسعه شهری و جوامع صنعتی ادامه پیدا کرد و این امر به بحران خانواده منجر شد.
وی ادامه داد: بحران خانواده در ابتدا جدی گرفته نشد ولی به تدریج متوجه آثار و عواقب آن شدیم و رشد کمی زنان در دانشگاه ها و حوزه ها بیشترین دستاوردی بود که ما در بحث آموزش زنان داشتیم ولی الگوی این آموزش همچنان الگوی مردانه بود و متکی به اهدافی مثل اشتغال شد، به این صورت که اشتغال مهم ترین دغدغه زنانی بود که وارد آموزش عالی ایران شدند و این مسئله به وجود آمد که زنانی که شاغلند دارای هویت اجتماعی هستند و اگر شاغل نباشند، پس هویت اجتماعی هم نخواهند داشت و دچار گم‌شدگی می شوند.
خانم علم الهدی با بیان این که همین دیدگاه سبب شده، تبلیغاتی که درباره اهمیت، ضرورت و کیفیت امر خانواده می‌شود چندان تأثیرگذار نباشد، گفت: حتی کسانی که امروزه به خوبی درگیر مسائل همسری، مادری و مسائل خانواده هستند و از عهده آن برآمده اند نیز در هزارتوی ذهنی شان این سؤال هست که هویت من و اثرگذاری اجتماعی من چه شده است؟ و در این فضای فکری است که جریان فمینیسم می تواند تأثیرگذار باشد و تاثیراتی هم داشته است.
وی تصریح کرد: با این وجود بسیاری از بانوان متدین، انقلابی، مهذب و خانواده دوست درگیری ذهنی دارند که کنشگری و فعالیت اجتماعی آنان و همچنین تأثیرگذاری اجتماعی آنان چه شده است و کجا می توانند حرف خود را به دیگران بزنند و ایده های خود را مطرح کنند.
یکی از مهم ترین مشکلات و مسائلی که زنان شاغل با آن درگیر هستند، مسئله فساد و فحشاء است
عضو هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی با تأکید بر این که ما در این زمینه کار زیادی انجام نداده ایم و امروزه به عنوان یک ضرورت جدی، تفکیک بین هویت اجتماعی و اشتغال با توجه به بیمار بودن بازار کار و اشباع شدن آن، پررنگ است، افزود: با توجه به مردانه بودن الگوی بازار کار، خانم های شاغل دچار مشکلات بسیاری هستند و یکی از مهم ترین مشکلات و مسائلی که زنان شاغل با آن درگیر هستند، مسئله فساد و فحشاء است.
وی اظهار داشت: آمارهای تلخی از موضوع فحشاء و فساد و ناامنی محیط های کار برای زنان گزارش می شود و برخی از زنان تا مجبور نشوند وارد محیط های مردانه کار نمی شوند.
خانم علم الهدی، نارضایتی شغلی و تحصیلی را یکی از موارد شایع در بین بانوان برشمرد و گفت: عموم رشته های دانشگاهی و حتی حوزوی با الگوهای مردانه طراحی شده اند و پاسخگوی استعدادهای زنانه نیستند و مزیت های نسبی زنان را در نظر نگرفته اند.
نگاه به زنان در این مقطع تاریخی به عنوان موجودات جنسی، نیروی کار و نیروهای آموزشی و تحقیقاتی است و این نشان می دهد شرایط زنان نسبت به گذشته بدتر شده است
وی با بیان این که نگاه به زن در خارج از ایران، بسیار بدتر است و زنان از نظر فحشا و هویت اجتماعی دارای مشکلات بسیاری هستند، ادامه داد: نگاه به زنان در این مقطع تاریخی به عنوان موجودات جنسی، نیروی کار و نیروهای آموزشی و تحقیقاتی است و این نشان می دهد شرایط زنان نسبت به گذشته بدتر شده است و به رغم فعالیت جریان های مؤثر و نجات بخش فمینیستی که در کشورهای توسعه یافته حضور دارند، شاهد این هستیم که هویت و جایگاه اجتماعی زنان بیش از گذشته دچار سقوط شده و فساد و فحشا نیز افزایش پیدا کرده است.
عضو هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی خاطرنشان کرد: با توجه به مسائل موجود، مسئولیت تاریخی زن مسلمان و زنی که با حکمت های اسلامی آشنا شده بسیار بیشتر از گذشته است و اگر حوزه های علمیه به عنوان پیشرو در توسعه آموزش متکی بر اسلام دیده شوند به نظر می رسد باید در تحول اجتماعی زنان پیشقدم باشند.
نقش پدری در بحث تعلیم و تربیت کلا نادیده گرفته می‌شود
وی مسئله تعلیم و تربیت را یکی دیگر از مسائل خانواده دانست که هم زنان و هم مردان در آن مطرح هستند و ادامه داد: در این حوزه شرایط مردان بسیار بدتر از زنان است، چون هنوز آثاری از مادری در بحث تعلیم و تربیت باقی مانده ولی آثار پدری کمرنگ شده است، به این صورت که حتی در جوامع مذهبی، نقش پدری که مهم ترین نقش است و در تعالیم دینی ما مسئولیت تعلیم و تربیت به هر صورت بر عهده پدر است، کلا نادیده گرفته می شود و پدرها بیشتر نقش های خدماتی و امدادگری دارند تا نقش هدایتگری و تربیت و یکی از مهم ترین دلایل این مسئله ساختارهای تربیت مدرن است که اساسا برای پدر نقشی را در نظر نمی گیرد و او را کنار می گذارد.
خانم علم الهدی در بخش دیگری از سخنان خود به ظرفیت های حوزه های علمیه خواهران پرداخت و گفت: حوزه خواهران در تربیت حرفه ای و تخصصی معلمان اقدامات خوبی انجام دهد و به نظر می رسد برنامه آموزشی حوزه بانوان باید به سمت تربیت استاد دانشگاه، معلم مدرسه، مربی مهدکودک و … پیش رود و این نهاد می تواند زیرساخت خوبی نیز برای شبکه سازی، هم افزایی و تغذیه دانشگاه ها و مدارس باشد.
بزرگترین مشکل ما در حوزه های علمیه و در ایران تفکیک و تخصص‌گرایی علوم دینی از دیگر علوم است
وی تصریح کرد: بزرگترین مشکل ما در حوزه های علمیه و در ایران تفکیک و تخصص گرایی علوم دینی از دیگر علوم است، به این صورت که علوم دینی را در یک جا ببینیم و به علوم دیگر همچون پزشکی، مهندسی، پرستاری، مامایی و … بی توجه باشیم و این گونه فکر کنیم که تبلیغ دین فقط به همان شیوه سنتی است که عده ای در جایی جمع شوند و مبلغ دینی برود و به آنها آموزش هایی را بدهد، در حالی که این طور نیست.
عضو هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی با بیان این که مردم در زندگی خود با معلم، کارمند، قاضی، پزشک و دیگر مشاغل سرو کار دارند و شعار جمهوری اسلامی نیز این است که در همه زمینه ها می تواند فرد مناسب، آشنا به دین و دغدغه مند را پروش دهد، گفت: پس جا دارد حوزه های علمیه در زمینه های دیگر نیز ورود پیدا کرده و تربیت نیرو داشته باشند.
حوزه‌های علمیه برای ورود به رشته‌های دیگر علمی، نیاز به یک تحول جدی دارند
وی بیان داشت: حوزه های علمیه برای ورود به رشته های دیگر علمی، نیاز به یک تحول جدی دارند و با توجه به این که شرایط هم مهیا است و دانشگاه هایی داریم که دغدغه های دینی دارند، کافی است ارتباطی دوسویه به صورت نظام‌مند برقرار شود تا ورود حوزه به رشته های دیگر کلید بخورد.
خانم علم الهدی افزود: با توجه به تصمیماتی که دولت در شورای عالی انقلاب فرهنگی مبنی بر آزادسازی آموزش پزشکی گرفته است، جا دارد حوزه های علمیه در حوزه آموزش پرستاران و رشته های پیراپزشکی که دوره‌های تخصصی اندکی دارند، ورود کنند تا هم نیاز کشور و هم نیاز مردم در این بخش رفع شود.
وی با بیان این که بخش سلامت معنوی یکی از قسمت هایی است که جهان غرب خیلی خوب در آن ورود کرده و متاسفانه به دور از چشم حوزه های علمیه در دانشگاه نیز به شدت در حال رشد است و مبانی سکولار نیز دارد، گفت: این مبنا در رشته روانشناسی، مشاوره، روانپزشکی و همین طور رشته های علوم تربیتی ورود پیدا کرده است و جا دارد حوزه ها با تولید محتوا و کسب مهارت ها و آموزش ها حداقل در این قسمت ها ورود کنند و در آموزش معلمان، مشاوران، پرستاران و حتی رشته های پزشکی تخصصی، موضوع سلامت معنوی را دنبال نمایند.
